Ekler
Türkçe'de ekler, yapım eki ve çekim eki olmak üzere ikiye ayrılırlar ve Türkçedeki en önemli dil yapısıdır. Türkçede önek yoktur. Sondan eklemeli bir dil olan Türkçede sözcük köklerine getirilen ekler, cümlede sözcükler arasında geçici anlam ilişkileri kurmak veya yeni sözcükler türetmek amacıyla kullanılırlar.

Çekim ekleri 

Çoğul eki 
İsimlerin sayı bakımından çokluğunu bildirirler.
elmalar, çocuklar , öğrenciler.

Hâl ekleri 
- i, -e, -den, -de ekleridir.
Kitabı ver (belirtme hali)
Yola bak (yönelme hali)
Evden geliyorum (ayrılma hali)
masa dan insanlarla işim olmaz.
Sudan sebeplerle yanıma gelme
Sende kaldı (bulunma hali)
Bunlar gözde çocuklardır.

İyelik ekleri
Eklendiği isimlerin kime ait olduğunu ifade eder.
Kitabmız', kitabı, kitabımız, kitabınız, kitapları iyelik eklerini ismin başına benim, onun, bizim, sizin, onların zamirlerini getirerek bulabiliriz.
İlgi ekleri (tamlama ekleri) 

"ın, in, un, ün" biçimindedir. Belirtili isim tamlaması kurar.
kapı—n—ın kol—u , müdür—ün, oda—sı

Eşitlik eki 
"-ca, -ce" biçimindedir.
Sence bu doğru mu?
Çocukça davranma

Ek-fiiller 
İsim soylu sözcüklerden yüklem yapma göreviyle kullanılan -idi, -imiş, -ise ve -dir ile bunların şahıs çekim ekleridir:
iyi—y-im, iyi—sin, iyi—dir, iyi—y-iz, iyi—siniz, iyi—dirler

Yapım ekleri 
İsim ya da fiil kök veya gövdelerine gelerek onlardan başka isim ya da fiil türeten eklerdir. Yapım ekleri eklendiği sözcüğün anlamını ve bazen de türünü değiştirirler. Bu özellikleriyle isimden isim, isimden sıfat, isimden fiil ve fiilden isim türetirler. Her zaman çekim eklerinden önce gelirler. Yapım eki almış bir sözcüğe türemiş sözcük ya da gövde denir. Eğer sözcük yapım eki almışsa basit yapılıdır sözcük çekim eki olsa da basittir. Yapım ekleri kök morfemlerini (biçim birimi) destekleyen morfemler olduklarından, bu ekler ikinci derecede kök morfemleri olarak değerlendirilebilir.

İsimden isim yapan yapım ekleri (İİYE) 
lık: kömür—lük, göz—lük , kulak—lık
lı: Şehir—li , para—lı , ağaç—lı , baş—lı
sız: su—suz, para—sız, ev—siz
cü: göz—cü, sanat—çı, yol—cu, simit—çi
ce: Türk—çe İngiliz—ce
daş: çağ—daş, arka—daş, yol—daş
üncü: üç—üncü beş—inci
msı: acı—msı ekşi—msi
cil: et—cil ben—cil insan—cıl
şın: sarı—şın
sal: kum—sal kadın—sal
ıt: yaş—ıt
cağız: kız—cağız çocuk—cağız
cık: az-ı-cık küçük—cük
tı: hırıl—tı cıvıl—tı

İsimden fiil yapan yapım ekleri (İFYE)
la: su-la, taş-la, uğur-la
al: çok-al, az-al, dar-al
l: doğru-l, sivri-l
a: kan-a, yaş-a, tür-e, boş-a
ar: yaş-ar, mor-ar, sarı-ar
da: fısıl-da, horul-da-gürül-de
at: yön-et, göz-et
ık: geç-ik, bir-ik
ımsa: az-ımsa, benim-se,küçü(k)-mse
kır: fış—kır, hay—kır
an: ev—len, rahat—la
laş: şaka—laş, der—leş, çocuk—laş
sa: su—sa, garip—se, önem—se

Fiilden isim yapan yapım ekleri (FİYE)
Fiil kök veya gövdelerine gelerek isim yapan eklere denir:
ca: düşün—ce, eğlen—ce
ocak—ecek: giyecek, yok—ocak, aç—ocak
ak: yat—ak, kaç—ak, dur—ak,
ga: böl—ge, bil—ge, süpür—ge,
gan: çalış—kan, unut—kan, kay—gan
gı: sev—gi, çal—gı, as—kı
gıç: bil—giç, dal—gıç, başlan—gıç
gın: yor—gun, bil—gin, bez—gin, bit—gin
ı,i: yaz—ı, öl—ü, yap—ı, çat—ı, kok—u, doğ—u
ıcı—ici: yap—ıcı, gör—ücü, al—ıcı, sat—ıcı,
ık—ik: kes—ik, aç—ık, göç—ük,
ım—im: say—ım, seç—im, öl—üm, ölç—üm
ın—in: yığ—ın, ak—ın, tüt—ün, ek—in,
nç: gül—ünç, sev—inç
ıntı: kes—inti, çık—ıntı, dök—üntü,
ır-er: gel—ir, gid—er, ok—ur,
ış: otur—uş, yürü—y-üş,
ıt: geç—it, yak—ıt, ölç—üt,
ma: gülmeyi severim , konuşmayı bil.
mak: gelmek, gitmek
tı: belir—ti, kızar—tı
 
Facebook beğen
 
 
Bugün 20 ziyaretçikişi burdaydı!
Bu web sitesi ücretsiz olarak Bedava-Sitem.com ile oluşturulmuştur. Siz de kendi web sitenizi kurmak ister misiniz?
Ücretsiz kaydol